Vriendschap zonder grenzen
Zondag 13 november gaf het Overijssels Byzantijns Koor in de Dyonisiuskerk in Rheine een concert. Dit concert kwam met steun van de Partnerschaftsverein in Rheine en het Partnercomité Borne-Rheine tot stand.
Lees hier wat de Duitse pers schreef.
Bij de herdenking van de Kristallnacht was ook dit jaar de Bornse afvaardiging aanwezig. Deze bestond uit burgemeester Jan Pierik, leden van het Comité 4&5 mei en leden van het Partnercomité Borne-Rheine. De bijeenkomst begon om 19.00 uur met een kranslegging bij het herdenkingsmonument op de plek waar de synagoge heeft gestaan. Aansluitend gingen alle aanwezigen naar de Volkshochschule en werd de herdenking voortgezet met een lezing over Dr. Scholl.
Achtergrond
De Kristallnacht (ook wel Nacht van het gebroken glas) was een door de nazi’s georganiseerde actie gericht tegen het Joodse deel van de Duitse bevolking. De Kristallnacht vond plaats in de nacht van 9 op 10 november 1938.
In heel Duitsland werden Joden en hun bezittingen aangevallen. Er werden 1400 synagogen in brand gestoken en gesloopt. Ongeveer 7500 winkels en bedrijven van Joden werden vernield. Ook Joodse huizen, scholen, begraafplaatsen en ziekenhuizen moesten het ontgelden. Het werd de brandweer verboden de branden te blussen. Volgens eerste verslagen werden tijdens de Kristallnacht 96 Joden op straat vermoord. Ook in Oostenrijk en Sudetenland werden Joden aangevallen en hun bezittingen vernield.
Meer recente onderzoeken stellen het aantal echter op meer dan 400 Joden die tussen 7 en 13 november vermoord of tot zelfmoord gedreven werden. Voegt men hierbij het aantal doden in de concentratiekampen waar direct na 10 november ongeveer 30.000 Joodse jongere en gezonde mannen werden opgesloten, dan komt men bij een getal van meer dan 1400. Nazipropagandaminister Joseph Goebbels wordt gezien als het brein achter de Kristallnacht.
Lezing over Dr. Scholl
Na de kranslegging bij het monument was er een lezing over Dr Scholl en zijn kinderen Hans en Sophie.
De broer en zus, Hans en Sophie Scholl, werden bekend als leden van de “Witte Roos”, een in München hoofdzakelijk uit studenten bestaande groepering die tijdens de Tweede Wereldoorlog actief was in het verzet tegen het nationaalsocialisme, met name in de verspreiding van pamfletten tegen de oorlog en de fascistische dictatuur onder Adolf Hitler.
Hans en Sophie Scholl 
Vanaf de naoorlogse periode tot heden worden Hans en Sophie Scholl beschouwd als belangrijke symbolische figuren van een op humanistische waarden gebaseerd verzet binnen Duitsland tegen het totalitaire naziregime. Hun ouders waren de politicus Robert Scholl (1891-1973) en Magdalena Scholl-Müller (1881-1958). Het gezin woonde tot 1930 in Forchtenberg, van 1930 tot 1932 in Ludwigsburg en vanaf 1932 in Ulm (beide in Württemberg).
Hans en Sophie Scholl werden op 18 februari 1943 tijdens het uitdelen van pamfletten aan de universiteit van München verrast door de conciërge Jakob Schmid en aangeklaagd bij de Gestapo. Op 22 februari 1943 werden ze ter dood veroordeeld door het Volksgerechtshof onder leiding van Roland Freisler en op dezelfde dag onthoofd met de guillotine door Johann Reichhart in de gevangenis van München-Stadelheim.
(tekst met dank aan Comité 4&5 mei)
Voor het programma klik hier
Bij de dodenherdenking op 4 mei was op uitnodiging van burgemeester Jan Pierik de burgemeester van Rheine, Peter Lüttmann aanwezig. Op uitnodiging van het organiserende comité 4-5 mei namen ook enkele leden van de PartnerschaftsVerein uit Rheine samen met enkele leden van ons comité deel
Partnercomité Borne-Rheine wordt Stichting Partnercomité Borne-Rheine
Al sinds 1974 zijn er vriendschappelijke banden tussen de gemeente Borne en de Duitse stad Rheine.
In 1983 hebben Rheine en Borne hun bestaande relatie en de reeds jarenlange uitwisselingen op een plechtige wijze door een officiële jumelage bekrachtigd en hebben zij afgesproken deze verder uit te bouwen. De samenwerking moest er toe bijdragen dat tussen de burgers van beide gemeenten begrip en vriendschap ontstaan in het kader van een verenigd Europa.
Mede door de oprichting van partnercomité Borne Rheine, dat geheel uit vrijwilligers bestaat, hebben over en weer uitwisselingen plaatsgevonden en zijn zij ondersteunend geweest in tal van activiteiten en initiatieven.
Om Partnercomité een formeel karakter te geven is besloten om een Stichting op te richten en zo vanuit een gedegen constructie hun werk in de toekomst veilig te stellen.
Vrijdagmiddag 22 april is tijdens de maandelijkse bijeenkomst in het bijzijn van notaris Kuhlmann de notariële akte ondertekend door de leden, en de Stichting een feit.
Fysieke bijeenkomsten zijn weer toegestaan. Voor het Partnercomité Borne-Rheine en de Partnerschaftsverein Rheine is dit het moment om bij elkaar te komen voor de halfjaarlijkse vergadering om de plannen op elkaar af te stemmen en nieuwe ideeën uit te werk. De bespreking vond plaats op vrijdag 11 maart 2022 in het stadhuis in Rheine, waar burgemeester Peter Luttmann de beide besturen van harte welkom heette.
Voorafgaand aan de vergadering was er een interessante rondleiding door Rheine olv een gids, zie ook www.friendsineurope.com.
Tijdens de vergadering werd uiteraard ook uiteraard stilgestaan bij de actualiteit, de oorlog in Oekraïne. Het is mooi om te zien dat ook in de steden waar we, via Rheine, vriendschapsbanden mee onderhouden waardevolle initiatieven zijn ontstaan. Zo zijn door Leiria (Portugal) Oekraïense vluchtelingen opgehaald aan de Pools/Oekrainse grens en Rheine heeft deze groep voor een overnachting gastvrij ontvangen. Ook worden intensief contacten onderhouden met Trakai (Litouwen), waar de spanning ook voelbaar is en men ook angstvallig de ontwikkelingen in hun Oekrainse partnersteden volgt. Ook hierover is op de website www.friendsineurope.com meer te lezen.
Voor 2022 staan momenteel in ieder geval de volgende activiteiten op het programma of werden de mogelijkheden besproken om nu na 2 jaar stilstand vanwege corona weer op gang te komen.
Impressie herdenking Kristallnacht in Rheine.
Op zaterdag 23 oktober 2021 bezochten jongeren uit Borne en Rheine de gedenkplaats van het voormalige concentratiekamp Bergen Belsen. In dit kamp vonden meer dan 70.000 mensen de dood gedurende de Tweede Wereldoorlog. Het kamp, gelegen tussen Hannover en Hamburg, was een van de grotere concentratiekampen in Duitsland. Het werd aanvankelijk ingezet als opvangplaats voor krijgsgevangen uit Frankrijk en Belgie en later Rusland. Vanaf 1943 werden er ook Joden en Roma gevangengehouden. Vooral door de erbarmelijke omstandigheden vonden velen hier de dood.
Het bezoek was een initiatief van de Stichting 3 Kearls (Frank Waanders, Richard IJzereef en Jan Willem Klein Winkel) in het kader van 75-jaar vrijheid. Het bezoek kon in april 2020 niet doorgaan vanwege de coronacrisis.
De jongeren uit Borne en Rheine, allen in de leeftijd van 16-20 jaar, waren zeer onder de indruk van hetgeen ze te zien kregen. Weliswaar zijn alle barakken verdwenen, maar door herinneringszuilen met foto’s en een zeer goed gedocumenteerd museum werd indringend duidelijk welke gruwelijkheden hier in de oorlogsjaren hebben plaatsgevonden.
Aan het eind van het bezoek werd door de jongeren uit beide partnersteden een krans gelegd bij het herinneringsmonument van Anne en Margot Frank, die in februari/maart 1945 door ondervoeding en ziekte de dood vonden in Bergen Belsen. Vlak voor de kranslegging werd door Andre Schaper, SPD-raadslid in Rheine en historicus, het verhaal verteld van Ilse de Beer, een Joods meisje uit Rheine met Nederlandse roots, die in de oorlogsjaren op 12-jarige leeftijd naar Riga (Letland) werd gedeporteerd en daar door de nazi’s werd vermoord. Ilse was, net als Anne Frank, geboren in juni 1929. In Rheine wordt, in de directe omgeving van de bestaande Anne Frankstrasse, een straat vernoemd naar Ilse de Beer.
Zowel de jongeren als de begeleiders en organisatoren kijken terug op een zeer geslaagd, maar vooral indrukwekkend bezoek. Namens het partnercomité namen Marja Zandjans, Gerrit Hermeling, Ton Remmers en Gertjan Rozendom deel, terwijl ook Marco Moddejonge zijn betrokkenheid bij de relatie Borne/Rheine nog eens onderstreepte door zijn deelname.
Jubileumweekend Rheine
In het weekend van 1-3 oktober 2021, tijdens de jaarlijkse Rheine/Bernburg Tage, werden verschillende jubilea gevierd. De partnerschapsvereniging Rheine bestond 25 jaar en dat gold ook voor de officiële stedenbanden die Rheine heeft met Trakai (Litouwen) en Leiria (Portugal).
Het Partnercomité Borne-Rheine was uitgenodigd om de festiviteiten mee te vieren. In dit verslag blikken we kort terug op die mooie dagen.
Op vrijdag 2 oktober werden de gasten uit de partnersteden ’s avonds verwelkomd in Heimathaus Hoovesaat door burgemeester Peter Lüttmann en voorzitter Partnerschaftsverein Reiner Wellman . Een bijzonder welkom gold voor de grote delegaties uit Trakai en Leiria . In een informele sfeer volgden enkele korte toespraken afgewisseld met muziek van het trio ‘’Strauhspier’’ met liedjes in het Münsterländisch. Onder genot van een hapje en een drankje werden daarna de contacten hernieuwd en nieuwe gelegd. Het Partnercomité werd vertegenwoordigd door Gertjan Rozendom en Bert Pigge. Voor Gertjan was het een hernieuwde kennismaking met vele oude bekenden, uit de tijd dat hij als ambtenaar van de gemeente Borne de werkzaamheden van het partnercomité ondersteunde. Hij was er bij toen het partnerschap tussen Rheine en Trakai in 1996 formeel werd bezegeld en heeft de eerste projecten voor hulp aan Trakai ondersteund.
Een dag later vond de officiële viering van deze jubilea plaats in de aula van de Euregioschool. De minister van Volksgezondheid van Noordrijn Westfalen, Karl-Josef Laumann (CDU), was eregast en benadrukte in zijn feestrede het belang van grensoverschrijdende samenwerking en vooral burgercontacten voor de toekomst van een sociaal en rechtvaardig Europa. Hij stelde met tevredenheid vast dat inwoners van Rheine en Borne goede buren van elkaar zijn. Er waren ook mooie toespraken van vertegenwoordigers van de Litouwse ambassade Portugese consulaat in Duitsland. Tussen al deze hoogwaardigheidsbekleders mocht Gertjan, mede namens de verhinderde burgemeester Jan Pierik, een groetwoord (“de vrienden van Rheine zijn onze vrienden”) vanuit Borne overbrengen, vergezeld van cadeautjes voor de jubilerende verenigingen. Ook Gerrit Hermeling was namens het partnercomité aanwezig. Na de officiele toespraken en het plaatsen van de handtekeningen in “Das Goldene Buch der Stadt Rheine” stond er een overheerlijk buffet klaar voor alle genodigden. Gezelligheid en informele contacten stonden centraal.
We kunnen terugkijken op een zeer geslaagd weekend. Een mooie combinatie van vieren en herdenken, terugblikken en -vooral ook- vooruitkijken. Want de toekomst van de internationale samenwerking ziet er goed uit, afgaand op de sfeer die we in dit weekend konden proeven. De foto’s benadrukken dat.
